Over de zoveelste top tien

Het jaar loopt af. Gelukkig: kan ik eindelijk een toptien met u delen. U popelt natuurlijk om te weten welke films die ik dit jaar heb gezien de moeite waard waren? Hier komen ze, in willekeurige volgorde.

Metropolis. Klassieker van Fritz Lang uit 1927. Ongelooflijk hoe ver ze toen al waren.

Interview (2006), Amerikaanse remake van Van Gogh met duizelingwekkend spel van Steve Buschemi en Sienna Miller.

La Grande Bouffe (1973). Na twintig jaar zie je toch weer andere dingen.

The Spanish Earth (1937). Nogal eendimensionale documentaire van Joris Ivens, maar de beelden zijn krachtig en het commentaar van Ernest Hemingway ook.

C.R.A.Z.Y. (2005), heerlijke Franse feelgoodfilm van Jean-Marc Vallée over een gezin met enkele worstelende zoons. Fris spel van Marc-André Grondin.

Katzelmacher (1969). Bijna hypnotiserende film van Fassbinder.

Faustrecht der Freiheit (1974). Nog een Fassbinder, die zelf meespeelt in dit heerlijke homodrama. Goed om Karl Heinz Böhm weer eens terug te zien (kaiser Franz Joseph).

The Dreamers (2003) van Bertolucci. Eva Green draagt de film, die gelukkig niet al te zwaar is.

Une Affaire de Gout (2001) van Bernard Rapp. Kijkt lekker weg. Soms spannend, soms een grapje tussendoor, even lekker je overvolle mailbox vergeten.

Brothers (2004). Sterk Deens drama van Susanne Bier. Goeie acteurs ook. Zou zo'n film ooit in Nederland gemaakt kunnen worden?

Over een heikel punt (2)

Gezien de huidige tijdgeest kun je beter niet zeggen dat je tegen abortus bent. Tegenstanders beseffen dit en zijn dus ‘pro life’. Bert Dorenbos van de stichting Schreeuw om Leven heeft bij nietsvermoedende burgers voorlichtingsmateriaal in de bus gestopt, met onder meer een plastic foetus. Cabaretier Sjaak Bral schreef in het AD dat niemand, buiten de vrouw zelf, over abortus heeft te beslissen. Ziet hij niemand over het hoofd? O ja, het ongeboren kind, dat is er ook nog...
Als je in Nederland uiterlijk 24 weken oud bent, en nog niet geboren, wordt degene die je het leven onmogelijk maakt door de wet in bescherming genomen. Een speler van het Nederlands voetbalelftal maakte tijdens het laatste WK mee dat zijn dochtertje drie maanden te vroeg werd geboren en overleed. Het hele team was van slag en droeg rouwbanden. Het dochtertje was 2 weken ouder dan de termijn van 24 weken waarin abortus wettelijk is toegestaan.
In het AD van vrijdag 19 december stond een ingezonden brief van Marina L.: “Hoe denkt de stichting Schreeuw om Leven dat het gooien van een foetus door de brievenbus gaat aankomen bij degenen die geen kinderen kunnen krijgen?”
Een dag eerder schreef A.J. S. in dezelfde krant: “Grote klasse dat de stichting Schreeuw om Leven plastic foetussen uitdeelt. Dit om aandacht te vragen voor de jaarlijkse kindermoord in Nederland op circa 33.000 (!) kinderen in de moederschoot.”

Over een heikel punt (1)

“Zo zijn we allemaal begonnen.”
“Zo’n kindje moet je niet doden.”
“Raar poppetje...”
“Hoopje slijm?”
“Alles zit erop.”
“...beetje stukgezogen...”
“...vliezen met kleine vlokjes...”
“We zijn gelukkig een stukje verder gegroeid.”

Deze en meer krasse uitspraken in een kort filmpje.

Over knallen met z'n allen

Bewustwording. Daar draait het om in het leven. Zwelgen in tomeloos genot is pas lekker wanneer je er met je volle verstand bij bent, niet wanneer je met één been in trance bent en met het andere in een roes. De stichting Staakt het Vuren voelt dat goed aan. Het idee is geniaal in zijn eenvoud: overheid maak een eind aan die uitlaatklep van geknal met Oudjaar en stel in elke plaats een vuurwerkregisseur aan die zorgt voor een symfonie van kleur en geluid. Een sympathiek initiatief dat waarschijnlijk breed gedragen wordt. Het moet daarom wel gek lopen wil de overheid daar achter gaan staan.

Over het dorpsplein van Leeuwen (Beneden)

Beneden-Leeuwen: een rustig dorp met een onrustig dorpsplein. Ooit stond hier een monumentale boom die al dan niet per ongeluk door een (on)handige aannemer werd beschadigd en gerooid moest worden. De gemeente besloot dat het plein zou worden opgeleukt. Drie kunstenaars maakten een ontwerp. Dat van Ed van Heck viel bij de meerderheid van de bevolking het meest in de smaak. B en W stelde een commissie in om dat te toetsen. De uitkomst: het ontwerp van Ed van Heck viel bij de meerderheid van de bevolking het meest in de smaak. Maar B en W gaat niet overstag en laat weten dat een andere kandidaat de voorkeur verdient. De eigenwijze, excentrieke Ed van Heck, wiens handen kunnen maken wat in zijn geest opkomt, is over honderd jaar hoogstwaarschijnlijk de enige Leeuwenaar die men zich nog zal herinneren, of zijn beeld er nu wel of niet komt. De al dan niet gekozen burgemeester en zijn wethouders zullen daar niets aan af kunnen doen.

Over lucht, al dan niet gebakken

Rita: "The Kay is the limit."

Over Sinterklaas

Ook al krijg ik al jaren cadeautjes meer van hem, ik ben blij dat Sinterklaas weer in het land is. Gemakkelijk heeft hij het niet. Hij moet opboksen tegen alles wat de westenwind over ons heenblaast: Valentijnsdag, Halloween, Donald Duck en de Kerstman. Toch weet hij zich te handhaven. Een stokoude katholieke baas, met de schimmel tussen de benen, die zich omringd weet door kinderen zodra hij voet op calvinistische bodem heeft gezet – er zijn mensen voor minder vastgezet. Laten we er zuinig op zijn. Veel meer heeft de eigen poldercultuur niet meer te bieden.

Over de overheid

De overheid moet wel een door God ingesteld lichaam zijn, want geen levende ziel had haar willen uitvinden. Wat er ook uit haar boezem komt - de Betuwelijn, de OV-chipkaart, de Amsterdamse Noord/Zuidlijn – het duurt langer dan gepland en kost meer dan geraamd. Maar je hebt de overheid toch zelf gekozen, zou men kunnen tegenwerpen. Dat is de vraag. Er zijn mensen in ons land die geen vertrouwen hebben in stemcomputers. Momenteel kan er gestemd worden voor het waterschap. Per post. Op het stembiljet, dat voorzien is van een unieke code, dient men het eigen geboortejaar in te vullen. Hoe anoniem kun je stemmen? Maar stemmen is een bijna heilige handeling in een democratie - kwestie van opvoeding - dus wat doe ik? Ik draai de knop om, ogen dicht en de envelop glijdt geruisloos in de bus. Ik wist niet dat ik 't in me had.

Over de stuurgroep convenant

Bloggen reinigt de geest. Helaas wordt de geest telkens opnieuw vervuild, zodat een mens blijft bloggen. Afgelopen week sprak de heer P.R. het volk toe via de radio over de 'Stuurgroep Convenant Overgewicht'. Waarom noemen ze zo’n ding niet gewoon 'taskforce', vraag je je af, maar 'Stuurgroep Convenant Overgewicht' legt kennelijk toch meer gewicht in de schaal. De ouderen onder ons kennen P.R. als het immer verontwaardigde boegbeeld van een sympathieke progressieve milieupartij. Jongeren kennen hem als snoepreizende reporter, onder het motto 'als ik vragen kan beantwoorden, kan ik ze ook stellen'. P.R. lijkt niet bepaald het type dat gebukt gaat onder overgewicht. Anderzijds lijkt wel hij het type dat het altijd beter weet. Vandaar dat P.R. nu bij de Stuurgroep Convenant Overgewicht aan het rad draait.

Over de Amerikaanse verkiezingen

Toen ik twintig jaar geleden tegen kennissen zei dat Michael Jackson de eerste zwarte president van Amerika zou worden, werd ik voor gek versleten. Terecht achteraf, maar met Barack Obama is er toch iets van die voorspelling uitgekomen. Het is me een pak van het hart dat die verkiezingen eindelijk achter de rug zijn. Hoeveel krantenpapier komt er nu weer vrij voor ander nieuws. Teleurstellend is wel dat Alexander Pechtold er eigenlijk niet aan te pas is gekomen. Een echte democraat toch, een man die zo gemakkelijk overal aanschuift om zijn visionaire opvattingen met het volk te delen, het lijkt wel of hij compleet genegeerd wordt door de Amerikaanse media. Het zegt veel over de toestand in de wereld.

Over het Bradley-effect

De toestand in de wereld gaat er de laatste weken niet op vooruit. Als Amerika niest wordt de hele wereld verkouden. Maar binnen enkele dagen gaat Amerika naar de stembus. Dingen zullen beter worden. Als het aan Oprah en Europa ligt, wordt de nieuwe president Barack Obama. Opiniepeilers profeteren: Obama wint. Al wekenlang heeft hij in alle polls een voorsprong. Het kan niet meer misgaan. Of het vermaledijde Bradley-effect moet weer de kop opsteken. Bradley-effect? Dat zijn de procenten die opiniepeilers er gewoonlijk naast zitten. Há... tsjie!

Over doortastend overheidsoptreden

De overheid heeft de Fortis-bank genationaliseerd.

Nou de energiemaatschappijen, de gezondheidszorg en het openbaar vervoer nog.

Over avontuurlijk surfen

Een beetje zzp’er houdt in de peiling wat de concurrentie doet en dat geldt ook voor bloggers. Zo belandde ik bij medeblogger Peter Breedveld, een grote jongen in het genre. Vele testimonials prijzen hem om inhoud, stijl en vormgeving. In zijn rubriekje ‘Best gelezen’ stond ‘YouPorn’ bovenaan. Voor ik het wist was ik amateurfilmpjes aan het bekijken. Dit was het: alles wat ik niet wist, omdat ik het nooit durfde te vragen. Drie uren vlogen voorbij. Dat dit bestond! Het meisje van een deur verderop dat als een volleerd degenslikker een rubberen tochtknuffel liet afdalen. Prima ballerina’s die met de jongen van hiernaast kunstjes demonstreerden die je thuis beter niet nadoet. Jammer dat de meeste filmpjes hetzelfde afliepen. Slotscène: dames die, alsof de wind er plotseling onder sloeg, zonder plu de elementen trotseerden. Maar wacht, ik zag opeens hogere symboliek. Dat gezicht van die vrouwen - dat was niet pornografisch, dat was iconografisch. Dé metafoor van onze tijd: “Ik laat het over me heenkomen, maar blijf toch lachen.” Bedankt, Peter Breedveld.

Over de ontzanding in Alphen (2)

De krabbels zijn gezet. De gemeente West Maas en Waal wordt de komende 10 jaar een stukje zompiger. Er zal 17 miljoen ton zand worden weggezogen. Volgens streekkrant 'De Waalkanter' hebben we te maken met een win-win-situatie, omdat er een toeristisch-recreatief natuurgebied voor terugkomt. Zou het puur hypothetisch geredeneerd denkbaar kunnen zijn dat er heel misschien sprake is van een win-lose-situatie? Een azijnpisser die hier lang bij stilstaat. Laten we wel wezen: het is een nobel ding om een stuk uiterwaarden ter grootte van 400 voetbalvelden aan de natuur te mogen teruggeven. En wanneer je daar ook nog €150.000.000,-- voor ontvangt, is dat alleen maar mooi meegenomen.

Over reclameborden in de wei

De voet van de Nijmeegse Sint-Stevenskerk bevindt zich op dezelfde hoogte als het topje van de Dreumelse kerk. Ga vanuit Nijmegen veertig kilometer naar het westen en het niveau daalt flink. Dat merk je vooral als je via de Maas en Waal-weg reist. Ooit zag je sappig-groene weilanden waar geen eind aan leek te komen. Nu wordt het uitzicht steeds meer belemmerd door reclameborden. Sommige op een paal, andere op een karretje of tegen een zelfgeknutseld frame, maar zelden kleiner dan formaat XXL. Als één varken schreeuwt kijken we op, als een hele toom varkens schreeuwt, maken we dat we wegkomen. Ik weet zeker dat de gemeentes machteloos staan tegen deze vorm van landschapsvervuiling. Waarom? Anders waren ze allang in actie gekomen.

Over taskforces en wat nog meer niet went

Sommige dingen wennen maar moeilijk, is mijn ervaring. Die herenpantalons met driekwartspijpen die je ’s zomers overal tegenkomt… Of neem het verschijnsel Hyves. Of ik hyve? Hyven is voor de generatie die zich beneden scheert. Laatste voorbeeld: ‘taskforce’, een woord dat om de haverklap in de media opduikt, vast afkomstig uit de regio Haaglanden. Om te weten wat het betekent, heb ik het nog even in de Van Dale opgezocht: taskforce betekent taakgroep. Vandaag kwam de Taskforce DeeltijdPlus aan het woord op de radio, bij monde van een oud-nieuwslezeres die de bups voorzit. Verzamel drie goedwillende oudjes, noem jezelf ‘TaskForce BuurtSuper’ en geheid dat je op Radio 1 de handen op elkaar krijgt voor de introductie van boodschappenmandjes in de Aldi. De kunst is om dit soort zaken over je heen te laten gaan. Wie vet mijn vacht nog even in?

Over die slimme Rabobank

Ik kon er gelukkig nog om lachen, maar politici zijn om minder naar huis gestuurd. Wat is het geval? Enkele jaren geleden kon ik maar niet vatten wat de Rabobank nou bij wielrennen en hockey te zoeken had. Het Nederlandse wielrennen wacht op het laatste zetje. En hockey? Loop naar de spiegel. Kijk jezelf recht in de ogen en zeg: "Ik hou van hockey." En... wil het een beetje lukken? Daar stopt de Rabobank haar geld in. Je zult maar klant bij die bank zijn! Maar dankzij renners als Rasmussen en Menchov kent ondertussen iedereen de Rabobankploeg. En ook het hockeymeisje Fatima is met haar geneuzel een bekende Nederlander geworden. En als klap op de vuurpijl behalen de hockeydames vandaag op de Olympische Spelen nog goud ook. Slimme jongens daar bij de Rabobank! De achterkant van de medaille? Onze nationale voetbalvrouwen. Nergens te bekennen... Toonde de natie maar een beetje betrokkenheid. Voetbaldames, leer van Peking, en de deur van de Rabobank gaat open: trek die slobberbroek uit en ga gerokt als Fatima!

Over een trots PvdA-lid

Ik ben jaloers op Marcel Duyvestijn. Hij heeft een onbevangen wereldbeeld en zijn stukjes lezen als een trein.

“Ik schrijf veel voor de PvdA (waarvan ik liefdevol lid ben), maar werk ook voor opdrachtgevers als De Echo (wekelijkse column onder Paloma), Nu.nl, Intermediair, Veilig Verkeer Nederland en ABN AMRO.”

Marcel vertrouwt veel van zichzelf toe aan cyberspace, bijvoorbeeld dat hij lid is van de PvdA. Je moet maar durven. Dat is inschepen op een Oost-Indiëvaarder waarvan één bodemplank over de volle lengte verrot is. Daarnaast doet Marcel niet moeilijk over zijn privéleven. Hij is getrouwd, heeft twee kinderen en woont in Haarlem. Ongetwijfeld in een huis waar ’s avonds de gordijnen open zijn, opdat de voorbijganger een blik naar binnen werpe. Typisch zo’n man die niks te verbergen heeft.

Het is maar goed dat ik niet in Haarlem woon, want ik zou stinkend jaloers worden op iemand met zo’n open instelling, die helder analyseert, serieus en ironisch tegelijk kan schrijven en vele invloedrijke politici in zijn habitat telt. Een Femke Halsema (“Een tijdje geleden sprak ik haar op het Museumplein in Amsterdam.”) Een Doekle Terpstra. Een “Robbie” Oudkerk.

Het zou me niet verbazen als we nog veel van Marcel gaan horen. Burgemeester van Amsterdam moet zeker mogelijk zijn. Dan zit er tenminste weer een echte PvdA’er.

Over Amerikaanse luchthavens

Een Amerikaanse luchthaven lijkt op een diarreelijder. Aan de voorkant komt het er moeilijk in. Aan de achterkant staat de poort open.

Over het fenomeen Donald J. Trump

Veel mensen gaan op vakantie, zelfs Konaldinho, naar New York nog wel. En terwijl ik me tussen die wolkenkrabbers liep te vergapen, bleef mijn blik hangen achter een opmerkelijke cliff, halverwege begroeid met bomen. Ik liep een paar meter verder en wat stond er op de gevel: ‘Trump Tower’. De toegang tot de hal was gratis, dus ikke naar binnen. Aan m’n rechterhand een meterslange balie, waar overhemden, manchetknopen en stropdassen lagen met het label van de firma Donald J. Trump. Achter de balie zat een zeer representatieve verkoopster op een soort secretaressekruk met frisse tegenzin in een glossy te bladeren. Nog iets verder, tegenover een muur waarlangs een cascade vrij baan had, zag ik een wand met vitrines. Hierin lagen boeken met titels als ‘Why I want you to be rich’ en ‘Think big and kick ass’. Auteur: DJT. Ik zocht de uitgang op en ging mijns weegs, een bevrijdende gedachte rijker: het gemak waarmee DJT in Nederland als patser wordt weggezet is bijna te gênant voor woorden. Ik zou deze man graag in mijn vriendengroep opnemen. Als hij maar niet over golf begint. Dan is het Schluss.

Over het hebben van een hobby

Ik ben gestopt met m'n bonsais.
De buren kregen er last van.

Over het heilzame bloggen

Sinds ik aan het bloggen ben, zit ik beter in m’n vel. Ik kan het u aanraden: begin een weblog. Het werkt zuiverend, reinigend en voor uw geestelijke volksgezondheid is er nauwelijks iets heilzamers te bedenken. Ergert u zich telkens weer kapot wanneer u bij een bezoek aan het ziekenhuis in de rij moet gaan staan om parkeergeld te betalen? Bent u ook van mening dat honden die groter zijn dan een kat verboden zouden moeten worden? Of vindt u het bezopen dat de gemeente die grijze kliko maar één keer per twee weken komt ophalen, terwijl het buiten hoogzomer is? Blóg! Schrijf het van u af en u bent het kwijt. Volgens recent onderzoek zijn er momenteel 9.432.000 Nederlanders met een weblog. U hoeft dus niet bang te zijn dat iemand uw zure oprispingen ooit leest. Kijk me aan en zeg ’t me na: “Ja, ik blog, want ik ben ’t waard.”

Over het fenomeen Hugo B.

Als voetballer kom je hem vroeg of laat tegen. Hij is namelijk onvermijdelijk, Hugo B.

Wat maakt Hugo B. nou zo sympathiek? Misschien dat juist het kind in ons iets herkent in het Rotterdamse straatschoffie dat alles durft en overal lak aan heeft. En een schoffie dat niet schoffeert is een nepschoffie, toch? Maar daar hoeven we bij Hugo niet bang voor te zijn.

Uniek aan Hugo B. is dat hij twee ogenschijnlijk tegenstrijdige aspecten in één persoon verenigt. Hij heeft niet alleen altijd zijn kinderlijke eigenheid weten te behouden, ook zijn volwassenheid heeft allure. In hem herkennen we een onafhankelijke geest, een denker die het beste uit de Franse Verlichting naar de 21e eeuw heeft meegenomen, zij het in de gedaante van een clochard. Enfin, u kent zijn uiterlijke verschijningsvorm, want als u zijn column met pasfoto niet in de krant tegenkomt, dan ziet u het fenomeen wel in actie op nationale tv. Het schoffie met zijn nadenkende blik schuift graag bij u aan, zelfs op Radio 1 bij de EO, waar hij zich vandaag liet ontvallen dat hij boven de Balkenende-norm zit. Wie 140.000 euro ’s jaars verdient én krijgt, heeft zijn zaakjes netjes op orde. Zo denk ik erover, al kan ik niet verhullen dat ik op dit moment groen uitsla van jaloezie. En ik zie Hugo ervoor aan dat hij de helft van dit inkomen stiekem, zonder er met iemand over te praten, aan een goed doel schenkt. Een fenomeen als Hugo B. hou ik graag te vriend.

Over de ontzanding in Alphen

En we praten en we zingen en we lachen allemaal, want daar achter de hoge bergen ligt het Zand van Maas en Waal. Haakt u in of blijft u zitten als een houteren Klaas?

Over twintig jaar wordt er in Nederland alleen nog gewerkt en gewoond. Ontspanning en vertier vinden we over de grens. Het kan bijna niet anders of half Nederland is dan gebouwd met zand uit Maas en Waal. Zoals de ja-knikkers in het noorden en de mijnschachten in het zuiden niet uit het landschap weg te denken waren, zo is de zandzuiger de onvermijdelijke huisvriend van het ooit zo pittoreske Land van Maas en Waal.

Binnenkort in dit theater: de ontzanding van de uiterwaarden in Alphen. Zo’n 275 ha weiland zal dan in een grote waterplas veranderen. Dat zijn ongeveer 400 voetbalvelden. Daar hadden heel wat een-tweetjes, scharen en andere technische hoogstandjes gedemonstreerd kunnen worden. Ergens vind de voetballiefhebber in mij het toch jammer, al die gaten in het landschap. Een lokaal actiecomité spartelt nog wat tegen, maar de plannen gaan door. Dat weet de inheemse bevolking allang. Deze zoveelste ontzanding iets wat je als goeiige lobbes over je heen laat komen. Even flink schudden en droog is Kees.

Over windmolens in De Betuwe

En we praten en we zingen en we lachen allemaal, want daar achter de hoge bergen ligt het Land van Maas en Waal. En daar weer achter ligt de Betuwe, ooit misschien de mooiste streek van Nederland, totdat ze doorsneden werd door de A15. En toen de Betuwelijn ernaast kwam te liggen had Flipje, het fruitbaasje van Tiel, allang de benen genomen. Groter dan de Utrechtse Domtoren zou hij zijn: het eerste exemplaar van het windmolenpark in Echteld. Wie er net als ik van uitgaat, dat heel Nederland over twintig jaar volgebouwd is, ziet geen bezwaar in de aanleg van deze batterij-opladers... aan of in zee. Of aan de grens met onze oosterburen. De toestand in de wereld? Een festival van misverstanden.

De toestand in de wereld

Konaldinho is de naam. Ooit ben ik opgeleid als libero voor de plaatselijke v.v. in het Land van Maas en Waal, waar de lucht nog schoon is en de seks vies. Dat vond althans een wijze man alhier, dertig jaar geleden. Ik kom daar ongetwijfeld nog op terug, want de tijden veranderen en de toestand in de wereld wordt er doorgaans niet beter op. Dat geldt ook voor de seks, om over de lucht nog maar te zwijgen.

Terzake. In mijn nadagen zag men een linksbuiten in mij en kreeg ik als missie mee: de achterlijn halen en de bank warmhouden. Natuurlijk zou iedere speler het liefst zijn hele leven lang blijven voetballen. In het beste geval werkt het lichaam niet meer mee, in het beroerdste geval pas je niet meer in het systeem.

Maar wat is voetbal? 90 minuten spel, 20 minuten reclame en 120 minuten analyseren. De edele kunst van het analyseren (voor, tijdens en na) is belangrijker dan het spelletje. Hoort u mij klagen?

Ik ben te jong om helemaal niets te doen (Zidane). Al m'n kaarten op het trainerschap zetten, vind ik riskant (Van Basten). Daarom deze geniale wissel op de toekomst: Konaldinho wordt analyticus (Van Breukelen). De toestand in de wereld laat vaak best nog wel te wensen over. Goedmoedige lobbesen die we zijn, laten we het meeste maar gelaten over ons heen komen. Toch: een goede analyse doet vaak wonderen. Zit u goed?